Exploding Head Syndrome: ไม่ใช่เรื่องผี…แต่คือเรื่องสมอง
Exploding Head Syndrome หรือ “ภาวะหัวระเบิด”
คือภาวะที่สมองได้ยินเสียงระเบิด เสียงตะโกน หรือเสียงดังในหัว ทั้งที่ไม่มีเสียงจริง เกิดจากความผิดปกติของวงจรสมองขณะหลับ ไม่ใช่เรื่องเหนือธรรมชาติ แต่อาจเป็นสัญญาณเตือนปัญหาสมองและสุขภาพการนอน
เคยไหม…กำลังจะหลับ แล้ว ได้ยินเสียงดังขึ้นมาในหัว เหมือนเสียงระเบิด เสียงคนตะโกน หรือเสียงประตูปังสนั่น สะดุ้งตื่นกลางดึก หัวใจเต้นแรง แต่พอลืมตา — ทุกอย่างกลับเงียบสนิท
หลายคนอาจคิดว่า “ผีหลอก” หรือ “ความเครียดเล่นงาน” แต่ในความจริงแล้ว นี่อาจเป็นอาการของ Exploding Head Syndrome (EHS) หรือ ภาวะหัวระเบิด — ความผิดปกติทางสมองที่เกิดขึ้นในช่วงกำลังจะหลับหรือกำลังตื่น
Exploding Head Syndrome ไม่ใช่เรื่องเว่อร์ ไม่ใช่โรคจิต แต่คือ “เรื่องสมองจริง ๆ” และบางครั้ง…อาจเป็นสัญญาณเตือนว่า สมองของคุณกำลังขอให้พัก
ภาวะหัวระเบิดคืออะไร ทำไมสมองถึงได้ยินเสียงนี้
ภาวะหัวระเบิด (Exploding Head Syndrome) เกิดจากสมองส่วนใด
EHS จัดอยู่ในกลุ่มของ Parasomnia หรือ “ความผิดปกติของการนอน” เกิดจากการที่สมองบางส่วนตื่นขึ้นก่อนเวลาระหว่างการหลับลึกและการหลับฝัน
ช่วงเวลานั้น สมองส่วน Temporal Lobe (ที่ควบคุมการได้ยิน) และ Reticular Formation (ศูนย์ปลุกสมองให้ตื่น) เกิด “การสื่อสารผิดจังหวะ” — สมองจึงปล่อยสัญญาณคลื่นเสียงโดยไม่มีเสียงจริงอยู่ภายนอก
พูดง่าย ๆ คือ “สมองได้ยินเสียงที่ไม่มีอยู่จริง เพราะมันเปิดระบบฟังเร็วเกินไป”
ผู้ที่มีอาการมักอธิบายว่า:
- ได้ยินเสียงระเบิด เสียงปืน หรือเสียงประตูปังในหัว
- รู้สึกเหมือนเกิดแรงสะเทือนในสมอง
- หัวใจเต้นแรง ตกใจสุดขีด แต่ไม่มีอาการเจ็บปวด
- ไม่มีเสียงจริงให้คนอื่นได้ยิน
อาการเหล่านี้กินเวลาเพียงไม่กี่วินาที แต่สร้าง “ความกลัว” และ “ความวิตกกังวลก่อนนอน” จนบางคนเริ่มกลัวการนอน
ใครเสี่ยงเป็นภาวะนี้มากที่สุด
แม้จะพบได้ในทุกเพศทุกวัย แต่ภาวะ Exploding Head Syndrome มักเกิดกับ:
- คนที่นอนไม่เป็นเวลา หรือนอนหลับสะดุด
- ผู้ที่มีภาวะเครียดสะสมเรื้อรัง
- คนทำงานดึก / พักผ่อนน้อย
- ผู้ที่มีปัญหาการนอน เช่น Sleep Paralysis หรือ “ผีอำ”
- ผู้ที่ใช้ยานอนหลับหรือยากล่อมประสาทต่อเนื่อง
รายงานจาก American Academy of Sleep Medicine (2021) ระบุว่า ประมาณ 18% ของผู้ใหญ่เคยมีประสบการณ์ “ได้ยินเสียงระเบิดในหัว” อย่างน้อยหนึ่งครั้งในชีวิต โดยส่วนใหญ่เกิดในช่วงที่สมองกำลังหลับลึกแต่ระบบประสาทยังตื่นอยู่
สัญญาณที่แยกได้ว่า “ไม่ใช่ผีหลอก แต่สมองกำลังล้า”
เสียงหลอนจากสมอง ต่างจากโรคทางจิตอย่างไร
ต่างจากอาการหลอนเสียงในโรคจิตเภท เพราะใน Exploding Head Syndrome เสียงจะเกิดขึ้นเฉพาะช่วงหลับ–ตื่น ไม่ใช่ได้ยินตลอดเวลา และไม่มีเนื้อหาคำพูด ผู้ป่วยยังรับรู้ความจริงได้ดี เพียงแต่ “กลัวเสียงที่เกิดขึ้นโดยไม่รู้สาเหตุ”
ลักษณะเสียงที่พบบ่อย เช่น:
- เสียงระเบิด เสียงฟ้าผ่า
- เสียงประตูปิดแรง
- เสียงคนเรียกชื่อ
- เสียงคลื่นความถี่สูง หรือเสียงไฟฟ้าช็อต
สิ่งที่น่าสนใจคือ ผู้ที่ประสบภาวะนี้บางรายจะได้ยินเสียงซ้ำ ๆ หลายครั้งต่อคืน และเริ่มเกิดความเครียดสะสม — ซึ่งยิ่งทำให้สมอง “เหนื่อย” และเกิดอาการถี่ขึ้นอีก
เมื่อสมองส่งเสียงเตือนว่า “ฉันกำลังไม่ไหว”
ในทางประสาทวิทยา การเกิดเสียงหลอนระหว่างหลับไม่ใช่สิ่งเหนือธรรมชาติ แต่คือ “เสียงของสมอง” ที่กำลังพยายามปรับระบบพักผ่อนให้สมดุล
สาเหตุสำคัญ ได้แก่:
- นอนหลับไม่เป็นเวลา / นอนไม่ลึก
- ภาวะวิตกกังวลเรื้อรัง
- ฮอร์โมนคอร์ติซอล (Cortisol) สูงเกินไป
- ภาวะซึมเศร้าหรือเครียดสะสม
- ความผิดปกติในสมองส่วนที่ควบคุมคลื่นการนอน
กล่าวได้ว่า Exploding Head Syndrome คือสัญญาณเตือนเบื้องต้นของสมองที่กำลังล้าเกินไป หากปล่อยไว้นานโดยไม่ฟื้นฟู อาจเพิ่มความเสี่ยงโรคนอนไม่หลับเรื้อรัง ภาวะ Burnout หรือแม้แต่ภาวะอัลไซเมอร์ในระยะยาว
ป้องกันและฟื้นฟูภาวะหัวระเบิด ด้วยวิธีที่ปลอดภัยและได้ผล
วิธีลดอาการ “หัวระเบิด” ก่อนนอน
การดูแลสุขภาพสมองและการนอนคือหัวใจของการบำบัดภาวะนี้ แนวทางที่แพทย์แนะนำคือ:
- ปรับเวลานอนให้สม่ำเสมอ – เข้านอนและตื่นในเวลาเดิมทุกวัน เพื่อปรับสมดุลนาฬิกาชีวภาพ
- ลดแสงหน้าจออย่างน้อย 1 ชม.ก่อนนอน – แสงฟ้ารบกวนการหลั่งเมลาโทนิน ทำให้หลับยาก
- ทำสมาธิหรือฝึกหายใจลึกก่อนนอน – ช่วยลดการทำงานของสมองส่วนต่อสู้–หนี
- หลีกเลี่ยงคาเฟอีนหลังบ่ายสอง และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ก่อนนอน
- ตรวจสมดุลฮอร์โมนและสารเคมีในสมอง หากอาการเกิดบ่อย
การพักผ่อนที่ดีไม่ใช่แค่หลับได้นาน แต่ต้อง “หลับลึกพอให้สมองได้ซ่อมแซมตัวเอง”
เมื่อใดควรปรึกษาแพทย์
หากคุณมีอาการ “เสียงระเบิดในหัว” เกิดขึ้นซ้ำ ๆ มากกว่า 2–3 ครั้งต่อสัปดาห์ หรือเริ่มรู้สึกวิตกกังวลจนส่งผลต่อการนอนและการใช้ชีวิต ควรเข้าพบแพทย์ผู้ชำนาญการ (Sleep Medicine Specialist)
Exploding Head Syndrome (ภาวะหัวระเบิด) อาจฟังดูน่ากลัว แต่แท้จริงคือสัญญาณเตือนจาก “สมองที่กำลังขอพัก”
การได้ยินเสียงระเบิดในหัวไม่ใช่เรื่องเหนือธรรมชาติ แต่เป็นการสื่อสารของร่างกายที่บอกว่า “สมองคุณเหนื่อยเกินไปแล้ว”
อย่ารอจนถึงวันที่สมองเริ่มทำงานผิดปกติจนกลายเป็นโรคเรื้อรัง เพราะสุขภาพสมองไม่สามารถสร้างใหม่ได้เหมือนกล้ามเนื้อ
The Touch Clinic พร้อมดูแลสุขภาพแบบองค์รวม ตั้งแต่การฟื้นฟูระบบประสาท การนอน การหลั่งฮอร์โมน ไปจนถึงการปรับสมดุลสมอง ให้คุณกลับมาหลับได้ลึก ผ่อนคลาย และรู้สึกเป็นตัวเองอีกครั้ง
เพราะทุกเสียงในหัว…ไม่ใช่เรื่องผี แต่มันคือเรื่องของสมอง 💙
